Dotąd pierwszy film Rosselliniego jaki dane mi było obejrzeć i na pewno nie ostatni. Znakomity kolaż emocji związanych z wkroczeniem aliantów na ziemie włoskie. Twórcy ukazują te wydarzenia przede wszystkim z perspektywy ludności cywilnej. Nie zabrakło ciekawego porównania kultur, wrażliwości i spojrzeń na wojnę.
Rewelacją jest pierwsza nowela, gdzie bohaterka staje się ofiarą konfliktu, oplutą przez obie strony. Podobny los mógł spotkać zresztą całą ludność cywilną, bo w oczach Amerykanów są tylko narzędziami, które pomogą wykonać im zadanie. Niemcy mają podobne spojrzenie na sprawę, tylko odrzucają wszelkie humanitarne zachowania i nie boją się użyć wobec niewinnych, przemocy.
Jedynym epizodem który uważam za słabszy, a nawet zbędny, jest drugi. To był taki typowy dla neorealizmu "wzruszacz", który pozwala nam zajrzeć do dzielnic biedy. Niestety nie zachwyca pomysłem.
Reszta reprezentuje przynajmniej dobry poziom. Nie brak humoru i ciekawych dyskusji społecznych (Epizod V). Czasami zostajemy rzuceni także w środek konfliktu, dzięki czemu solidarność zostaje wystawiona na próbę (Epizody IV i VI). Rossellini stara się być bezstronnym, wnikliwym obserwatorem. Dlatego "Paisa" jest rewelacją, którą polecam bez zastanowienia.