Polska reżyser filmowa. Absolwentka wydziału reżyserii Warszawskiej Szkoły Filmowej. Autorka kilkunastu etiud i filmów krótkometrażowych.
Tworzy kameralne kino autorskie skupione na odkrywaniu relacji międzyludzkich osadzonych często w oryginalnym mikroświecie, gdzie jak w soczewce widz śledzi początkowo skrywane tajemnice bohaterów. Świat przedstawiony w filmach
Joanny Szymańskiej to miejsca tylko z pozoru zwyczajne, jak przedział kolejowy („
Przedział” 2015, w roli głównej
Daniel Olbrychski), mieszkanie w kamienicy („
Napis” 2017) czy mazurski dom nad jeziorem („
Przestrach” 2020, w rolach głównych:
Mariusz Kiljan,
Zoja Szcześniak,
Rafał Zawierucha), lecz z biegiem akcji pulsujące od emocji, od tajemniczych znaczeń, stające się miejscem cierpienia bohaterów i symbolicznym więzieniem, z którego nie ma ucieczki.
Joanna Helena Szymańska w swoich autorskich filmach skupia się przede wszystkim na ukazywaniu z pozoru niewidocznych powiązań bohaterów ze światem, w którym funkcjonują, a który zaczyna ich przytłaczać.
W filmie „
Napis”, którego scenariusz powstał na podstawie sztuki autorstwa
Geralda Sibleyrasa, młode małżeństwo wprowadza się do eleganckiej kamienicy. Wulgarny napis w windzie uruchamia łańcuch wydarzeń, które ujawniają prawdziwe osobowości przemiłych z pozoru sąsiadów. Drobny i początkowo nic nie znaczący detal staje się symbolicznym „małym ogniskiem” wciągającym bohatera w wir coraz bardziej niezrozumiałych dla niego relacji.
Detale, symboliczne drobiazgi mają ogromne znaczenie w twórczości filmowej
Joanny Heleny Szymańskiej. Podróż w kolejowym przedziale zmuszająca bohaterów filmu „
Przedział” do spędzania czasu w ciasnym mikroświecie, gdzie niemal dotykają się kolanami, a powietrze staje się duszne od narastających negatywnych emocji, nieuchronnie prowadzi do wybuchu i opadnięcia masek, które przybrali rozpoczynając podróż. To właśnie przedział i konieczność przebywania w jego ograniczonej przestrzeni zmusza ich do konfrontacji.
Filmowe mikroświaty wykreowane w twórczości
Joanny Heleny Szymańskiej są często powiązane z przyrodą i naturą pulsującą tuż obok bohaterów. Tak dzieje się w filmie „
Przestrach”, którego akcja rozgrywa się na Mazurach w dniu Pierwszej Komunii głównej bohaterki. „Radosny dzień i boży dzień”, wyczekiwany od dłuższego czasu, staje się dniem największego dramatu małej dziewczynki. Symboliczne odrzucenie zła i grzechu w kościele zostaje skonfrontowane z dramatyczną próbą uratowania swojego dzieciństwa i domu, gdy podczas przyjęcia komunijnego pojawia się nieproszony gość. Pulsująca obok małej bohaterki przyroda staje się jej nieoczekiwanym sprzymierzeńcem, a intruz już nigdy nie opuści jej mazurskiego domu.
Filmowa twórczość
Joanny Heleny Szymańskiej to przypowieści pełne początkowo ukrytych symboli, które z biegiem akcji ujawniają swoją moc i głębię.
[informacja nadesłana]